Serious game verbetert de zorg rondom huiselijk geweld
Van huiselijk geweld wist hij aanvankelijk niet zo veel, maar Casper Groenink kreeg tijdens zijn stage al snel in de gaten dat er nog veel te verbeteren valt aan de samenwerking rondom de getroffen gezinnen. Tijdens zijn stage ontwikkelde hij een serious game die een integrale aanpak van professionals bevordert. De jury van de Saganet Award 2019 was onder de indruk.
Tekst: Jolanda van den Braak
Niet minder dan 200.000 volwassenen en 119.000 kinderen zijn elk jaar slachtoffer van huiselijk geweld. De verantwoordelijkheid voor een goede aanpak en preventie ligt bij de gemeenten. Die zoeken daarvoor de samenwerking op met verschillende ketenpartners, zoals politie en jeugdzorg. In het uiterste geval zijn er professionals van wel dertig verschillende organisaties bij een gezin betrokken, wat logischerwijs kan leiden tot ruis op de lijn en kinken in de kabel.
Versnipperd
In het kader van zijn Extended Master Organisatiewetenschappen (Tilburg University) werkte Casper Groenink twaalf maanden bij Optimale Samenwerking, een organisatie die, inderdaad, optimale samenwerking nastreeft. Het uitgangspunt in haar werkwijze is de vraag van de cliënt en bij de oplossing komt vaak technologische ondersteuning om de hoek kijken.
Casper boog zich tijdens zijn stage onder begeleiding van collega’s over de samenwerking rondom huiselijk geweld. “Wat me meteen opviel bij de casusoverleggen die ik bijwoonde, was dat de betrokken partijen vooral bezig waren met het nastreven of beschermen van hun eigen organisatiebelangen. Ik zag óók dat de professionals veel hart voor de zaak hebben, maar dat er nauwelijks of geen informatie-uitwisseling op gang kwam. Hun aanpak was versnipperd. Eén gezin, één plan, één regisseur, het principe dat integraal werken moet bevorderen, komt in de praktijk nog niet goed tot zijn recht. De professionals vormen met elkaar niet de integrale samenwerkingsketen die het delen en benutten van informatie en expertise zou bevorderen.”
Haperende communicatie
Tijd dus om het over een oplossing te gaan hebben. Groenink heeft niet voor niets de Saganet Award 2019 gewonnen. Wat heeft hij met zijn begeleiders ontwikkeld en welke rol is daarbij weggelegd voor serious gaming? “Als er sprake is van huiselijk geweld, krijgt een gezin te maken met een keur aan zorg- en hulpverleners van verschillende organisaties: politie, jeugdzorg, ggz, de gemeente en het openbaar ministerie. Soms ziet zo’n gezin professionals van maar liefst dertig verschillende organisaties. Dat is én niet bevorderlijk voor de samenwerking én niet voor het vertrouwen van het gezin in een goede afloop, want je kunt je voorstellen dat de communicatie tussen al die mensen nog weleens hapert. Vandaar dat wij een serious game hebben ontwikkeld dat zo’n casusoverleg simuleert en de deelnemers stap voor stap laat zien hoe zij te werk gaan en welke acties daarbij goed en minder goed uitpakken.”
Realistische casus
Die game gaat ongeveer zo: de deelnemers, twee of drie van elke organisatie, zo’n tien tot vijftien in totaal, voeren een gezamenlijk overleg over een realistische casus van huiselijk geweld. Elke deelnemer krijgt gerichte dossierinformatie en wordt geacht zich aan de regels en richtlijnen van de eigen organisatie te houden. Het uitgangspunt van de ene speler komt dus – zoals in werkelijkheid –niet exact overeen met dat van de andere. Vervolgens gaan de professionals in drie rondes van ongeveer 30 minuten met elkaar in gesprek om een oplossing te bedenken voor de familie in kwestie, waarbij de regie in handen is van een medewerker van de gemeente. Om te achterhalen óf en hoeveel het uitmaakt of de regisseur informatie en acties coördineert en integreert, wordt er bij hem of haar de ene keer wel, de andere keer niet gehamerd op het belang van een integrale aanpak.
Casper licht toe: “Van elke organisatie neemt één persoon plaats aan de overlegtafel. De anderen luisteren mee naar wat er gezegd wordt. Na de eerste en tweede ronde bespreken de medewerkers van elke organisatie de gang van zaken kort met elkaar, waarna de afgevaardigden het casusoverleg hervatten, gevoed nu met inzichten en boodschappen van hun collega’s. In de derde ronde moet er een antwoord komen op de vraag: wat gaan we samen voor deze familie doen en hoe pakken we dat slim aan?”
Meer begrip
Casper benoemt de voordelen van een simulatie: “Je kunt het eenvoudig inzetten en het kan gespeeld worden in wisselende samenstellingen. Het is een veilige oefenomgeving waarin fouten maken mag; je schaadt er geen kwetsbare mensen mee als het niet goed gaat. Bovendien is het leereffect groot. Niet alleen weten we dankzij het manipuleren van de regievoerders dat het beter is voor de integrale samenwerking als de regiehouder stuurt op integratie van activiteiten en het creëren van gezamenlijke doelen, ook zien de deelnemers heel duidelijk wat er goed en minder goed gaat in het overleg; waar overlap is, waar gaten vallen, waar meer interactie gewenst is en waar de een of de ander een stap terug moet doen. Dat is soms confronterend, maar het helpt hen ook vooruit. Ze kunnen zich beter in elkaar verplaatsen, begrijpen elkaars keuzes en afwegingen beter. Dat helpt de samenwerking per direct vooruit.”
Casper begrijpt evenwel dat het niet volstaat om één keer een simulatiespel te spelen. “Begeleiding bij de implementatie van een andere werkwijze is belangrijk. Maar het begint bij het signaleren van wat beter moet en hoe het anders kan. Het is een eerste stap op weg naar een overzichtelijk team van professionals dat zich in goed overleg met een familie bezighoudt. Uiteindelijk scheelt dat een hoop tijd, geld en frustratie en bovenal draagt het bij aan de zorg voor kwetsbare families.”
Prijzengeld
Met het in de wacht slepen van de Saganet Award wint Casper een geldbedrag van 1.000 euro. Hij weet nog niet precies waaraan hij dat gaat besteden. “Ik werk sinds kort als business analyst bij organisatieadviesbureau Accenture. Ik ben me nog aan het oriënteren welke collega’s zich bezighouden met serious gaming en wat op dit terrein relevant is voor de organisatie. Ik zou het prijzengeld graag inzetten voor een training of summerschool waarvan ik de kennis kan toepassen in mijn huidige werk. Ik wil mezelf hier graag verder in ontwikkelen. Daar kijk ik echt naar uit.”